مقاله درباره دادخواست تأمین دلیل در قانون

حتمأ برای شما و بستگان خود این اتفاق افتاده است که در خیابان در حال رانندگی هستید و یا خودروی شما در پارک می باشد و شخصی با خودروی خود با خودروی شما تصادف می نماید، که بعد از این تصادم گاهأ در بعضی از مواقع این شخص خاطی یا فرار می نماید و یا از جبران خسارت به شما سر باز می زند. حال این جا تکلیف شما چیست؟ از لحاظ قانونی چه اقداماتی باید انجام دهید؟ آیا باید دست روی دست گذاشت و خودروی تان رو همان جور به حال خود رها کرد تا مقصر پیدا گردد و جبران خسارت نماید؟

و یا در مورد سایر اموال شما، شخصی به عمد یا بدون تقصیر و عمد؛ مال شما را ناقص و یا تخریب نماید. به عنوان مثال: تخریب خودرو، تخریب منزل و… یا با عدم انجام تعهد، موجب ضرر رساندن به شما گردد. پس برای جبران خسارت وارده می باست چه اقداماتی انجام داد؟

برای پاسخ دادن به سوالات فوق که از مورد بسیار اشباه جامعه است و در طول روز هم اشخاص زیادی به آن سروکار دارند و این که برای هرچه سریع تر و راحت تر بتوان ضرر وارده جبران گردد، باید اقدام قانونی تأمین دلیل انجام داد.

تامین دلیل چیست؟

هنگامی که حق در معرض تجاوز قرار گیرد، به شكل دعوا طرح می‌شود و چون اثبات دعوا محتاج دلیل است، لذا مدعی حق باید آن را با دلیل اثبات كند. گاهی در هنگام عدم تعرض به حق، دلیل كافی بر محافظت از آن قابل دسترسی است، اما هنگامی كه حق مورد نظر در معرض تجاوز قرار گرفت، صاحب حق با فقدان دلیل روبه‌رو می‌شود، مگر اینكه از قبل پیش‌بینی لازم را كرده و دلایل سابق را محفوظ داشته باشد. مسأله تأمین دلیل بر همین پایه استوار است.

هر یک از اصحاب دعوا مکلف به ارائه دلایل اعمال و وقایعی است که ادعاهای خود را بر آن نهاده است. اما ممکن است در فاصله زمانی بین پیدا شدن منشأ حق و اقامه دعوا و رسیدگی به آن، ادله هر یک از طرفین، حسب مورد، در معرض تغییر، جابه‌جایی و یا نابودی قرار گیرد؛ مانند آن‌که بیم از بین رفتن سندی رود که نزد شخص ثالث است و در اثبات دعوا مؤثر است و یا احتمال رود اشخاصی که شاهد عمل یا واقعه حقوقی بوده‌اند از کشور خارج شوند. واقعیت مزبور موجب شده که تأمین دلیل در حقوق کشور ما نیز پذیرفته شود.

تأمین دلیل یعنی محافظت از دلایل موجود برای امکان استفاده از آن. حال وقتی حقی مورد تضییع قرار می گیرد، این حق همان طور که گفته شد باید به شکل دعوا در دادگاه مطرح گردد.

از آنجا که طرح دعوا در دادگاه ها به خاطر ازدحام آن و همین طور از آنجا که همیشه اصل بر بی گناهی متهم می باشد و برای محکوم نمودن شخص، مستلزم آن است که  اتهام آن اثبات گردد، به همین جهت اثبات محکومیت معمولأ دیر به سرانجام می رسد و از آنجا که باز برای شخص حق اعتراض به آرا در چند مرحله (دادگاه بدوی، دادگاه تجدیدنظر، دیوان عالی کشور) وجود دارد، همین امر گاهأ در بعضی از موارد به ضرر شخص متضرر می باشد و از آنجا که این حق مستلزم وجود اثبات دلیل می باشد کمی کار را دشوار می سازد. که به خاطر همین امر و تا حد امکان جلوگیری از ضرر، قانون گذار بحث تأمین دلیل را در قانون پیش بینی نمودند، جهت جلوگیری از برخی موارد که موجب ضرر می گردند.

در مواردی که استفاده از تأمین دلیل میسر است، یعنی شخص متضرر این احتمال را بدهد که تا وقتی بخواهد به دادگاه جهت طرح دعوای خود موضوع را رسیدگی کند و منجر به صدورحکم گردد، پس ممکن است این تضییع حق، در آینده از بین برود و یا این که دسترسی به آن بعدأ سخت و مشقت بار باشد. به همین دلیل قبل از بروز این مشکل شخص متضرر می تواند دادخواست تأمین دلیل دهد، که این دادخواست می تواند قبل یا در اثنای رسیدگی پرونده در دادگاه باشد و …

فهرست مطالب

مقدمه   ۱

تامین دلیل چیست؟       ۲

معنای تأمین دلیل         ۳

چرا تأمین دلیل می کنند؟         ۳

زمان ارائه تأمین دلیل     ۴

۱- قبل از اقامه دعوی اصلی        ۴

۲- ضمن اقامه دعوی اصلی         ۴

۳- در جریان دادرسی تا وقتی كه حكم قطعی صادر نشده است       ۴

شرایط تأمین دلیل        ۶

۱- موجود بودن دلیل     ۶

۲- عدم امکان استفاده بعدی از دلیل        ۶

۳- درخواست تأمین دلیل از دادگاه         ۶

۴- عدم ممانعت در ارایه دلیل      ۶

نقش تأمین دلیل          ۶

شکل و مندرجات درخواست تأمین دلیل   ۷

مرجع صالح رسیدگی کدام است؟  ۷

نحوه رسیدگی دادگاه      ۹

صدور قرار تأمین دلیل    ۹

موارد رد درخواست تأمین دلیل    ۹

آیا رد درخواست تأمین دلیل قابل اعتراض است؟    ۱۰

مجریان تأمین دلیل       ۱۰

اجرای قرار تأمین دلیل    ۱۱

صورت مجلس تأمین دلیل          ۱۱

میزان اعتبار دلائل تأمین شده      ۱۱

قلمرو تأمین دلیل          ۱۱

چهار امر ضروری در درخواست تأمین دلیل ۱۲

چه مواقعی درخواست تأمین دلیل در فرم مخصوص ارائه می شود؟   ۱۲

مثال عملی دادخواست تأمین دلیل (تصادف با اتومبیل)       ۱۴

۱) دریافت فرم دادخواست          ۱۴

۲) نحوه تنظیم دادخواست         ۱۴

۳) مراجعه به شورای حل اختلاف ۱۵

مثال عملی دادخواست تأمین دلیل (موجر مستأجر) ۱۷

مثال عملی دادخواست تأمین دلیل (ساختمان)      ۱۸

ماده های تأمین دلیل     ۱۹

ماده ۱۴۹ آیین دادرسی مدنی ۱۳۷۹       ۱۹

تشریح اصطلاحات ماده ۱۴۹       ۱۹

استعلام ۱۹

قرائن    ۱۹

امارات   ۱۹

متعذر   ۱۹

متعسر   ۱۹

ماده ۱۵۰         ۱۹

ماده ۱۵۱         ۲۰

ماده ۱۵۲         ۲۰

ماده ۱۵۳         ۲۰

ماده ۱۵۴         ۲۰

ماده ۱۵۵         ۲۰

تصویر یک نمونه فرم تأمین دلیل  ۲۱

نتیجه گیری      ۲۲

منابع و مآخذ     ۲۳

———————–